بررسی سه دهه مواجهه ایران با اینترنت تهدید یا پیونددهنده ملی؟
به گزارش دانلود عکس، مجتبی قلی پور در نشست «جامعه و آینده ایران» تاکید کرد که نگرش منفی کنونی نسبت به اینترنت، نقش حیاتی این فناوری در تقویت همبستگی ملی و تحول اجتماعی را نادیده می گیرد.
نگار علی- در نشست تخصصی «جامعه و آینده ایران» با تمرکز بر حکمرانی اینترنت، مجتبی قلی پور، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی، با نگاهی تاریخی به سه دوره مهم مواجهه ایران با اینترنت، از «ابزارانگاری» تا «بدبینی ساختاری» و تاثیر آن بر گفتمان سیاستگذاری کشور پرداخت و تاکید کرد که نگاه غالب امروز در فضای رسمی، اینترنت را بعنوان عاملی مخرب و تهدیدکننده نظم اجتماعی می بیند، در حالیکه این فناوری نقش کلیدی در ایجاد همبستگی ملی و شکل گیری به افکار عمومی داشته است.
قلی پور با تکیه بر این که نمی توان در رابطه با آینده بدون شناخت مسیر گذشته تصمیم گرفت، اظهار داشت: «برای این که بدانیم امروز در کجا ایستاده ایم و به کدام سو باید حرکت نماییم، ناچاریم به عقب برگردیم و ببینیم چطور به این نقطه رسیدیم. تجربه ایران در رویارویی با اینترنت را میتوان در سه دوره یا سه گفتمان غالب دسته بندی کرد.»
گفتمان ابزارانگارانه (دهه ۱۳۷۰) به قول قلی پور، در شروع ورود اینترنت به کشور، یعنی در دهه ۷۰، نگاه حاکم بر نهادهای رسمی، نگاه ابزاری به فناوری بود: «تصور این بود که اینترنت ابزاری خنثی است که میتوان آنرا در خدمت توسعه و اهداف ملی به کار گرفت. نگرانی خاصی نسبت به آن وجود نداشت و اغلب نهادهای دولتی، بخصوص دانشگاه ها، اینترنت را بعنوان ابزار بازسازی علمی و فنی کشور پذیرفته بودند.»
گفتمان جبرگرای فناورانه (اوایل دهه ۱۳۹۰) نقطه عطف این دوره، به باور قلی پور، تشکیل شورایعالی فضای مجازی در سال ۱۳۹۰ بود. او این دوره را آغاز نگاه جبرگرایانه به اینترنت دانست: «در این دوره، تصور رایج این بود که اینترنت نه فقط ابزار، بلکه عامل تغییرات اجتماعی است. وقایع سال ۱۳۸۸ و گسترش شبکه های اجتماعی سبب شد برخی سیاست گذاران نقش اینترنت را در شکل گیری به افکار عمومی، هویت سازی و بسیج اجتماعی بسیار پررنگ ببینند.»
گفتمان نئولادیسم (از حوالی سال ۱۳۹۶ به بعد) قلی پور در ادامه ضمن اشاره به تشکیل گفتمانی جدیدتر و رادیکال تر در اواسط دهه ۱۳۹۰ اظهار داشت: «از حدود سال ۱۳۹۶ به بعد، گفتمان مسلط در فضای رسمی کشور به تدریج شبیه به گرایشی شد که در ادبیات اجتماعی با عنوان نئولادیسم شناخته می شود، یعنی نگرشی که فناوری را منشأ نابسامانی ها می داند. در این رویکرد، اینترنت نه فقط بعنوان عامل تغییر، بلکه بعنوان منشأ تمام اعوجاج های سیاسی و اجتماعی و مسبب بیماری های جامعه تلقی می شود.»
عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی«نگاه نئولادیسم که میتوان آنرا نئولادیسم اینترنتی نامید، برخلاف دوره های پیشین، نه تنها به توانمندسازی از راه فناوری اعتقادی ندارد، بلکه حضور گسترده اینترنت را عاملی برای فروپاشی نظم اجتماعی می داند. متاسفانه امروز تا حد زیادی این دیدگاه در گفتمان سیاستگذاری رسمی مسلط شده است.»
این عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی در ادامه اظهار داشت: «نگاه نئولادیسم که میتوان آنرا نئولادیسم اینترنتی نامید، برخلاف دوره های پیشین، نه تنها به توانمندسازی از راه فناوری اعتقادی ندارد، بلکه حضور گسترده اینترنت را عاملی برای فروپاشی نظم اجتماعی می داند. متاسفانه امروز تا حد زیادی این دیدگاه در گفتمان سیاستگذاری رسمی مسلط شده است.»
در ادامه پنل «جامعه و آینده اینترنت»، مجتبی قلی پور، عضو هیأت علمی پژوهشکده مطالعات راهبردی، با تأکید بر تحلیل گفتمان رسمی در رابطه با اینترنت، نقد خویش را متوجه تناقض های رفتاری و تحلیلی سیاست گذاران کرد.
نمی توان اینترنت را هم علت نارضایتی دانست، هم نادیده اش گرفت قلی پور ضمن اشاره به اینکه تحلیل او مبتنی بر بررسی اسناد رسمی و تحلیل گفتمان حاکم بوده است، اظهار داشت: «ما نمی توانیم از یک سو بگوییم اینترنت عامل تغییرات فرهنگی است و از طرفی، وقتی به مقوله همبستگی ملی می رسیم، آنرا از معادله حذف نماییم. اگر استدلال مان اینست که اینترنت عامل اجتماعی مؤثر است، باید در هر دو وجه ماجرا این را بپذیریم، چه در صدمه ها و چه در فرصت ها.»
بدون اینترنت، روایتی از همبستگی ملی نداشتیم او ضمن اشاره به رخدادهای روزهای نخست جنگ اخیر، اظهار داشت: «اگر اینترنت و شبکه های اجتماعی نبودند، چطور می توانستیم امروز از همبستگی ملی صحبت نماییم و برای حفظ آن برنامه ریزی کنیم؟ آیا از صداوسیما واقعا چنین روایتی از وحدت و انسجام ملی دیدید؟.»
منبع: دانلود عكس
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب